Πάρκινσον, Τζέιμς

(Parkinson, 1755 – 1824). Άγγλος φαρμακοποιός, χειρουργός και παλαιοντολόγος. Ανέπτυξε τη δραστηριότητά του στο Λονδίνο, όπου ασχολήθηκε με την ιατρική, τη χημεία, τη γεωλογία και την παλαιοντολογία. Ο Π. υπήρξε ο συγγραφέας αξιόλογων κλινικών παρατηρήσεων σχετικά με τις επιπλοκές της σκωληκοειδίτιδας. Η περιγραφή του για την τρομώδη παράλυση θεωρείται μέχρι σήμερα υποδειγματική από τους επιστήμονες, γι’ αυτό και η αρρώστια αυτή ονομάστηκε τελικά προς τιμή του νόσος του Πάρκινσον. Π., νόσος του– (Ιατρ.). Πάθηση του γήρατος, που οφείλεται σε εκφύλιση των νευρικών πυρήνων της βάσης του εγκεφάλου. Παρουσιάζει χρόνια πορεία και καλείται επίσης και τρομώδης παράλυση, γιατί η δύναμη και η κανονικότητα της μυϊκής σύσπασης έχουν αλλοιωθεί λίγο ή και καθόλου, ενώ η μεγαλύτερη διαταραχή που προκαλεί η πάθηση στις εκούσιες κινήσεις συνίσταται σε μια ειδική δυσκαμψία και τρόμο. Η δυσκαμψία, η εμφανέστερη εκδήλωση της νόσου, είναι μια κατάσταση αυξημένης τάσης των μυών, που προβάλλουν αντίσταση στην παθητική κίνηση. Εμφανίζεται σε όλη την κλίμακα των κινήσεων, είναι συνεχής από την αρχή ως το τέλος της κίνησης και εκδηλώνεται στις ομάδες μυών που είναι ανταγωνιστικοί μεταξύ τους. Ο τρόμος, το πρώτο σύμπτωμα που παρατηρείται συνήθως, μπορεί, στο αρχικό στάδιο, να εκδηλώνεται στο ένα ή και στα δύο χέρια, και αργότερα επεκτείνεται στα κάτω άκρα, στο κεφάλι και στην κάτω γνάθο. Ο τρόμος των δαχτύλων και των χεριών, η πρώτη ένδειξη, που συχνά αποτελεί το κυρίαρχο σύμπτωμα της νόσου, είναι μια εναλλασσόμενη ρυθμική σύσπαση ορισμένων μυϊκών ομάδων και των ανταγωνιστών τους. Γενικά εμφανίζεται όταν το άτομο βρίσκεται σε ηρεμία και ελαττώνεται με την εκούσια κινητικότητα. Μπορεί να γίνει εντονότερος με τις ισχυρές συγκινήσεις και με την προσοχή, και εξαφανίζεται κατά τον ύπνο. Πολύ χαρακτηριστικός είναι ο τρόμος του αντίχειρα και του δείκτη, όπου ο ένας τρίβεται πάνω στον άλλο, όπως όταν μετρά κανείς χαρτονομίσματα. Η νόσος εκδηλώνεται επίσης με απώλεια των συνδυασμένων κινήσεων, δηλαδή με την ελάττωση της εκκρεμοειδούς κίνησης των άνω άκρων κατά το βάδισμα, που γίνεται αργά με μικρά βήματα, με ακινησία των μυών του προσώπου και αδιάφορη έκφραση (το πρόσωπο συχνά παραμένει άκαμπτο και με αναλλοίωτη έκφραση, και, όταν ο ασθενής επιχειρήαει να χαμογελάσει, το κάνει κατά τρόπο επίμονο). Από θεραπευτική άποψη η νόσος του Π. είναι ανίατη. Η μόνη δυνατή θεραπευτική αντιμετώπισή της είναι η συμπτωματική, με το σκοπό να ελαττωθούν ο τρόμος και η δυσκαμψία (ατροπίνη, σκοπολαμίνη, στραμώνιο, L-dopa κλπ.). Οι προσπάθειες χειρουργικής αντιμετώπισης της νόσου προκάλεσαν τελευταία μεγάλο ενδιαφέρον. Η τεχνική συνίσταται στην τομή της μπροστινής κεντρικής έλικας και στην εκτομή των κινητικών της περιοχών, στην αφαίρεση μερικών τμημάτων των γαγγλίων της βάσης και, τέλος, στην τομή του πλάγιου πυραμιδικού δεματίου του νωτιαίου μυελού.